Πλευρές οικογενειακής ζωής I : Αυτοεκτίμηση
Πλευρές οικογενειακής ζωής I : Αυτοεκτίμηση
Κάθε οικογένεια, από την αρχή της δημιουργίας της, έρχεται αντιμέτωπη με κάποιους παράγοντες οι οποίοι, ανάλογα με το πώς θα τους χειριστεί, την επηρεάζουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και καθορίζουν την πορεία που θα ακολουθήσει. Οι παράγοντες αυτοί είναι η αυτοεκτίμηση, το πώς βλέπουμε δηλαδή τον εαυτό μας, η επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, το σύστημα της οικογένειας που αποτελείται από διάφορους κανόνες και ο δεσμός της με την κοινωνία που αφορά στις εξωοικογενειακές σχέσεις. Το συγκεκριμένο άρθρο επικεντρώνεται στο θέμα της αυτοεκτίμησης.
Η αυτοεκτίμηση είναι η αξία που δίνει το άτομο στον εαυτό του και πώς τον μεταχειρίζεται. Είναι υπεύθυνη για τα περισσότερα πράγματα που συμβαίνουν στον άνθρωπο ξεχωριστά αλλά και στις σχέσεις του με τους άλλους.
Πώς καλλιεργείται η αυτοεκτίμηση;
Υπεύθυνοι για την αυτοεκτίμηση του παιδιού είναι οι γονείς. Τα πρώτα 5 – 6 χρόνια της ζωής του το παιδί στηρίζεται αποκλειστικά στα μηνύματα (λέξεις, εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, ενέργειες ) που λαμβάνει μέσα στην οικογένειά του και μέσω αυτών σχηματίζει την εικόνα για τον εαυτό του και για το πώς τον βλέπουν οι άλλοι. Μεγαλώνοντας το παιδί αποκτά και άλλες επιρροές όπως είναι οι παρέες με τους συνομήλικους στο σχολείο αλλά πάντα η οικογένεια παραμένει στο επίκεντρο και είναι αυτή που έχει δώσει τις βάσεις για να αντιμετωπίσει προβλήματα ή αποτυχίες και να μπορέσει να ανταπεξέλθει με επιτυχία ή όχι.
Πώς όμως οι γονείς δημιουργούν τα αισθήματα αξίας ή αναξιότητας στα παιδιά τους; Ποιοι είναι αυτοί οι τόσο σημαντικοί παράγοντες της καθημερινής ζωής που διαμορφώνουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την πορεία τους;
Όταν η επικοινωνία είναι ανοιχτή και οι κανόνες ελαστικοί αλλά σταθεροί το παιδί αποκτά θετική εικόνα για τον εαυτό του. Σημαντικό είναι επίσης να αναγνωρίζονται από τους γονείς οι ατομικές διαφορές του κάθε παιδιού, να εκφράζεται ανοιχτά η αγάπη τους, τα λάθη να χρησιμοποιούνται διδακτικά, να αναπτύσσεται η υπευθυνότητα και να εφαρμόζεται η τιμιότητα. Μέσα από αυτά τα μηνύματα από μέρους των γονιών το παιδί καταλαβαίνει πολύ σημαντικά πράγματα για τον εαυτό του και για τους άλλους και είναι έτοιμο και ενδυναμωμένο ψυχικά για την στιγμή που θα αποχωριστεί για πρώτη φορά το ασφαλές καταφύγιο της οικογένειας αλλά και για το υπόλοιπο της ζωής του.
Η «παραμορφωμένη» επικοινωνία, οι άκαμπτοι κανόνες, η μη διαφοροποίηση των ατόμων εκ μέρους των γονιών, η αυστηρή τιμωρία των λαθών και η μη καλλιέργεια της υπευθυνότητας είναι αυτά τα στοιχεία που δημιουργούν στα παιδιά αισθήματα αναξιότητας και τα κάνουν πολύ ευάλωτα στην συναναστροφή τους με τον υπόλοιπο κόσμο.
Έχω αυτοεκτίμηση;
Ακεραιότητα, ειλικρίνεια, υπευθυνότητα, συμπόνια, αγάπη, ικανότητα, σεβασμός, εμπιστοσύνη, ελπίδα είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά των ατόμων με υψηλή αυτοεκτίμηση. Αντίθετα, σε άτομα που δεν δίνουν μεγάλη αξία στον εαυτό τους συχνά συναντάμε θυματοποίηση, αίσθηση ανικανότητας, ενοχοποίηση, δυσπιστία, μοναξιά και απομόνωση, απάθεια και υποτίμηση προς τον εαυτό και τους άλλους, άρνηση, φόβο. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση καταδικάζουν τον εαυτό τους όταν κάτι δεν πάει καλά και προσπαθούν να αποκρύψουν ή να υποτιμήσουν τα αληθινά τους συναισθήματα, ενώ τα άτομα με υψηλή το αποδέχονται και ζητούν την υποστήριξη των άλλων λαμβάνοντας αυτήν την αποτυχία σαν κάτι ανθρώπινο που συμβαίνει σε όλους.
Βλέποντας πόσοι παράγοντες επηρεάζουν την ανάπτυξη ή μη της αυτοεκτίμησης, γίνεται ευκολότερα κατανοητό το γεγονός ότι πολύ συχνά οι άνθρωποι οδηγούνται σε θεραπευτική διαδικασία αντιμετωπίζοντας ανάλογες δυσκολίες. Σε επόμενα άρθρα θα παρουσιαστούν και άλλα στοιχεία που παίζουν ρόλο στην λειτουργία και εξέλιξη της οικογένειας και των μελών της.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το συγκεκριμένο άρθρο γράφτηκε με σκοπό την ενημέρωση και κατ’ επέκταση την διερεύνηση των προσωπικών συμπεριφορών και χαρακτηριστικών και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί κατηγορητήριο προς τους γονείς.
Σημαντικό: Η αυτοεκτίμηση «μαθαίνεται» και αναπτύσσεται σε κάθε ηλικία και σε κάθε φάση ζωής!
«Υπάρχει πάντα ελπίδα να αλλάξει η ζωή σου, γιατί όσο ζεις μπορείς πάντα να μαθαίνεις καινούρια πράγματα».
V. Satir
